fyr-bjóþa(bauf); norw. for-bjoda, aschwed. for-biuþa, atfärc.for-bjude; ^o^.faúr-biadan, ags. for-béodan, afris. for-biada, ahd. far-biotan) verbieten (ehm eht): prs. ind. sg. 1. ek fyrbýþ .. manna glaum mane, manna nyt mane Skm 34*.

fyrer (fyr), adv. u. postpos. I. adv. 1) davor, vom, voraus (local): stendr súl fyrer Hym 12², reif) ein fyrer hvit und hjalme mær HHv 28¹; hvi fm þá, Gagn-ráþr! mælesk af golfe fyrer? ₍vorn vom estrich aus' Vm 9¹, óvist es at vita, hvar óviner sitja á flete fyrer _tvorn auf dem estrich¹ Hqv l⁵, fm vast, hala! fyr hildings skipom ok lått i fjarþar mynne fyrer ₍vorn in der mündung des f jordes' HHv 18², opt vito ógQrla þeirs sitja inne fyrer (₍vorn innerhalb des hauses'), hvers þeir 'o kyns es koma Hqv 132¹; 2) abgeschwächt im, sinne unseres ₍da': liggja nam hafr Hlórriþa halfdauþr fyrer ₍lag halbtot da' Hym 38², stóþ at hvQro hverr kyrr fyrer Hym 34*, létk hann (j<?ton) falla ok fyrer hniga ₍dahin sinken' Hrbl 35; 3) dabei, in der nähe: sat berg bue barnteitr fyrer Hym 2¹, sveinn .. svei f til skogar þars uxe stóf) alsvartr fyrer Hym 19², sat en alsnotra ambQtt fyrer f rk 26¹ 28¹; f. vesa anwesend sein: þeir sá er fyrir váru, hverr inn var kominn Ls 5 prl; 4) davor, dafür, infolge dessen: jQrþ bifask, en aller fyrer skjalfa garþar Gymes Skm 14*, steinar rifna, støkr lúþr fyrer HH II2*, veltom grjóte of garþ risa, svát fold fyrer fór skjalfande Ort 12²; gafk ungom sigr Auþo bróþor, þar varþ mér Oþenn ofgreypr fyrer Hir 8*Nþ; 5) dafür, %um er satz dafür: er heyrt hafef) . . hver af hraunbua hann laun of fekk, es bæþe galt bQrn sin fyrer Hym 39*; 6) voraus, zuvor (temporal): lagt's alt fyrer ₍vorausbestimmt ist alles' Orp 24*; vita f. voraus wissen: ørlQg sin vite enge fyrer Hqv 56*, veiztattu fyrer gQrlaHrbl 7, faret es, SigvQrþr! f>ats fyrer vissak Orp 19*, fjQrve yþro skyldoþ ér firþer vesa, ef vissak þat får fyrer Rm 7*; séa f. voraus sehen: sér Sigvarþar snQr brQgþ fyrer? Orp 10*, q11 of sér ørlQg fyrer Orp 28*; mæla f. voraus sagen: fare sem fyrer mælek Am 31 *; im voraus bestimmen, anordnen, befehlen: sú náttúra fylgþi kvernunum, at þat mólz á er sá

mælti fyrir er mól Ort 19; 7) vor (mit vorsieht): nýsesk fróþra hverr fyrer ₍sieht sich vor' Hqv 7*, hyggsk vætr hvatr fyrer ₍bedenkt sich nicht' Ls 15*; 8) telja f. 6 aufzählen: ek skal fyrþa lifje telja ti va fyrer Hqvl59²;

II. postpos. c. dat. 1) vor (local): hann (Svalenn skjgldr) stendr solo fyrer Orm 38¹, ulf sék liggja áróse fyrer Ls 41¹, 10 garm ar . . es gifrer rata gQrþom fyr(er) Fj 19*, lå mér of øsko æve þinnar ljosast fyrer lita epter ₍hellleuchtend, sodass ich sie überschauen konnte, lag die jugend deines lebens vor mir' Orp 21²; (Hrymr) 15 hefsk lind fyrer (d. i. hefr fyr sér) Vsp 50¹, brinnomk feldr fyrer (d. i. brinnr fyr mér) Orml*; 2) bei: eldsákupp brinna auþgom manne fyrer Hqv 70*, Ofjenn (reist runar) mef) Qsom,.. Dvalenn dvergom 20 fyrer, Alsviþr jQtnom fyrer Hqv 143²-*; 3) durch: segfm mér þat, Fjglsviþr! hvárt sé våpna nekkvat, þats knege Viþofner fyrer hniga á Heljar sjQt (der dat. wird durch die relat.part. es vertreten) Fj 25*; 25 4) infolge von, vor: sofa ek né mákat sævar beþjom á fogls jarme fyrer FM 2¹⁷. - Vgl. fyr.

Compositum: fyrer - skyrta. fyrer - skyrta, f. schürze: sg. acc. 30 skutosk þér fleire und f yrerskyrto Hdl 48². fyr-gørva (rþ; norw. for-gjera, aschwed. for-göra, adän. for-gøre) jmd (ehm) behexen, verzaubern: prt. opt. sg. 3. hon (Fulla) baf) konung varaz, at eigi fyrgørf>i 35 honum fjQlkunnigr mafjr Orm 22.

fyr-muna (nþ) jmd (ehm) etw. (ehp) nicht gönnen: prs. ind. sg. 3. (Brynhildr) fyrman Guþrúno góþra ráþa Br 3*; prt. ind. pl. 3. mer fyrmunf)0 miner bréþr at 40 ættak ver QÍlom fremra OþrlI3^x.

fyrna (nd; aschwed. fyrna; vgl. norw. fyrne, n. ₍vertrocknetes gras' und ahd. fimen ₍alt werden') alt machen: part.prt. f. sg.nom. fy rud (_talt') es sti mægþ Hdl 46 20*; fyrnask veralten, bei jmd (q hm) in Vergessenheit geraten: inf. þat siþan mon engom fyrnask, meþan Qld lifer FH3*.

fyr-nema (-nam) jmd (ehm) etw. (eht) rauben: inf. f)ér skal minn þruþhamarr 50 MjQllner mål fyrnemaLs 57² 59² 61² 63². fyrr, adv. compar. (nonv. feer. fyrr, aschwed. fyr) 1) früher, eher, zuvor: þát vas enn folkvig fyrr i heime _f dieser krieg